ΜΕΣΑΙΑ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΟΜΑΔΑ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΟΥΣ ΨΥΧΩΤΙΚΟΥΣ
Κώστας Λιόλιος, Ειδικευόμενος Ψυχίατρος, Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής, Ομαδικός Ψυχοθεραπευτής, Μέλος της Παιδείας Ομαδικών Αναλυτών του Οργανισμού και της IAGP
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η εργασία μας παρουσιάζει την εμπειρία μας, καθώς και μερικές θεωρητικές σκέψεις, οι οποίες αναδύθηκαν μετά την εφαρμογή μεσαίας, κοινοτικού τύπου ομάδας ζωγραφικής σε ομάδα χρόνιων ψυχωτικών. Μια βραχεία, αρχική περίοδος ατομικής ψυχοθεραπείας προηγήθηκε της εισόδου στην ομάδα, όπου εξηγήθηκε το θεραπευτικό συμβόλαιο. Πρόκειται για μία slow-open ομάδα, της οποίας η λειτουργία διέπεται από τις 4 θεμελιώδεις αρχές των θεραπευτικών κοινοτήτων κατά Rapaport (Δημοκρατικότητα, Επιτρεπτικότητα, Ρεαλιστικός Προσανατολισμός και Κομμουναλισμός) σε συνδυασμό με κάποιες ομαδικοαναλυτικές αρχές, προσαρμοσμένες στις ιδιαιτερότητες μιας τόσο ειδικής ομάδας. Το μοντέλο εργασίας μας στοιχειοθετείται σε 10min προετοιμασία – ελευθέρως ρέουσα συζήτηση, 30min αντικείμενο, 40min συζήτηση επί του αντικειμένου και 10min ανασκόπηση και αξιολόγηση της συνάντησης.
Ισχυρές εντάσεις και αντιστάσεις ήταν ιδιαίτερα εμφανείς στα αρχικά αναπτυξιακά στάδια της ομάδας, αλλά προοδευτικά η επίτευξη της απαραίτητης συνεκτικότητας έχει σαν αποτέλεσμα η ομάδα να λειτουργεί ως όλον. Η matrix αναδεικνύεται πολυεπίπεδη, ενώ η τάση της ομάδας για αυτοπροστασία και η ανάγκη των μελών είναι χαρακτηριστικές. Σημαντική είναι η ανάδειξη της παλινδρομητικής διαδικασίας της ζωγραφικής ως άριστου μεταβατικού χώρου (κατά Winnicott), ενώ παράλληλα φαινόμενα acting out, αποδιοπομπαίου τράγου και υποομαδοποίησης είναι ευκόλως αναγνωρίσιμα. Ο ρόλος του συντονιστής μιας τέτοιας ομάδας είναι σαφώς ενεργός, με κρίσιμες και ενίοτε επιβεβλημένες παρεμβάσεις. Η ανωτέρω αναφερόμενη ομάδα δείχνει να γίνεται ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο στη θεραπευτική προσέγγιση των χρόνιων ψυχωτικών, τόσο με τη βελτίωση των γνωστικών τους ελλειμμάτων, όσο και με την ανάπτυξη δυνατοτήτων κοινωνικοποίησης.
ΒΙΒΛΙΟΓΡAΦΙΑ
1. Dalley, T. (1984) Art as Therapy. London: Tavistock.
2. de Mare, P., Ripper, R. & Thompson, S. (1991) Koinonia: From Hate through Dialogue to Culture in the Large Group. London: Karnac Books
3. Foulkes, S.H. (1948) Introduction to Group-Analytic Psychotherapy, London: Marsfield Library.
4. Foulkes, S.H. (1975) Group-Analytic Psychotherapy: Method and Principles, London: Marsfield Library.
5. Foulkes, S.H. & Foulkes E. (1989) Selected Papers: Psychoanalysis and Group Analysis, London: Karnac Books.
6. Klein, M. (1975) The Writings of Melanie Klein. London: The Hogarth Press and Institute of Psychoanalysis.
7. Hinshelwood, R.D. & Manning, N. (1979). Therapeutic Communities, London and Boston: Routledge & Kegan Paul
8. Naumburg, M. (1958) Art Therapy: Its Scope and Function. Clinical Applications of Projective Drawings. Springfield, Ill.: C.C. Thomas.
9. Rapoport, R.N. (1960) Community as Doctor. London: Tavistock.
10.Winnicott, D.W. (1958) The Maturational Process and the Facilitating Environment. New York: JUP.
