ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ
ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ
Θέμα: «Η Θεραπευτική και Εκπαιδευτική Διάσταση των Κοινοτήτων»
Εισηγήτρια: Κατερίνα Μελά, Νευρολόγος – Ομαδική Αναλύτρια, Ιδρυτικό Μέλος του Ελληνικού Οργανισμού Ψυχοθεραπείας και Παιδείας στην Ομαδική Ανάλυση (HOPE in GA), Μέλος της IAGP.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Οι τέσσερεις αποδεχτές θεμελιώδεις συνιστώσες οι οποίες χαρακτηρίζουν την Θεραπευτική Κοινότητα κατά τον Rapaport (1960) είναι η δημοκρατικότητα, η επιτρεπτικότητα, ο ρεαλιστικός προσανατολισμός και ο κομμουνιμαλισμός.
Ο τελευταίος αποτελεί το μοίρασμα του «όλου» στα πλαίσια των τριών υπολοίπων προαναφερθέντων συνιστωσών.Στις θεραπευτικές κοινότητες η επιτρεπτικότητα αποτελεί την ανοχή σε κάθε αποκλίνουσα συμπεριφορά.
Η δημοκρατικότητα διευκολύνεται με το άνοιγμα πολλών καναλιών επικοινωνίας (οριζοντίων και καθέτων), την πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνία, την κοινή λήψη αποφάσεων και ανάληψη των ευθυνών.
Τα γεγονότα που πραγματώνονται σε κάθε κοινοτικό χώρο μπορούν να μελετηθούν υπο το πρίσμα της διαδικασίας της μεταβίβασης κατά Freud ενώ κατά την Melanie Klein η μεταβίβαση προκύπτει από την διαδικασία της προβολής και ενδοβολής πρώιμων νηπιακών αντικειμενοτρόπων σχέσεων, με αποτέλεσμα την δημιουργία ενός εσωτερικού φαντασιωσικού κόσμου ο οποίος αναβιώνεται και αναπαράγεται και στην ενήλικη ζωή.
Η πρακτική εφαρμογή των παραπάνω είναι η ελεύθερη επικοινωνία, η διαπλάτυνση της ιεραρχικής πυραμίδας, το μοίρασμα των ευθυνών, η δια διαδικασίας λήψη των αποφάσεων,η ανάλυση των γεγονότων, η πρόνοια στις ευκαιρίες ζωής και μάθησης (αρχή της Ισοτιμίας), και τέλος η μελέτη των ρόλων και των σχέσεων.
Ο όρος της Θεραπευτικής Κοινότητος περιλαμβάνει την σημασία (meaning) της δημοκρατικότητος σε ιατρικό περιβάλλον ή και με την ευρύτερη έννοια στα πλαίσια κάθε ανοιχτού συστήματος.
Η Δημοκρατικότητα βοηθά… «με διάφορους τρόπους, σε διαφορετικές καταστάσεις, διαφορετικούς ανθρώπους, διαφορετικών ιδεολογιών..» να προάγουν ένα ανοιχτό σύστημα θεωρίας και εφαρμογής.
Τα δυναμικά του ανοιχτού συστήματος χαρακτηρίζονται από την κατανομή της ιεραρχίας, την αλληλεπίδραση της πληροφορίας που ανταλλάσσεται, την συζήτηση, την κοινωνική μάθηση, την λήψη των αποφάσεων μέσω της διαδικασίας και την συνεχή επανεκτίμησή τους. Ολα αυτά οδηγούν στην διαδικασία της αλλαγής.
Η Δημοκρατικότητα και η Επιτρεπτικότητα είναι βασικά στοιχεία της Θεραπευτικής Κοινότητος που βελτιώνουν την κοινωνική δομή και ευοδώνουν τις ευκαιρίες για κοινωνική μάθηση, ανάπτυξη και δημιουργία
Δημιουργικά συστατικά του κοινοτικού περιβάλλοντος αποτελούν η ευαισθησία, η ευελιξία, η προσαρμογή, η ικανότητα στο μοίρασμα, ο ευέλικτος τρόπος του σκέπτεσθαι, η εμπιστοσύνη, ο σκεπτικισμός, το συναισθηματικό κίνητρο και η φυσική ορμή, η λήψη ρίσκων, η αντικειμενικότητα, ο υγιής σκεπτικισμός, ο μη-κονφορμισμός.
Τα χαρακτηριστικά στοιχεία ενός δημιουργικού περιβάλλοντος που αναγνωρίζονται μόνο στα πλαίσια ενός δημοκρατικού πλαισίου και οδηγούν σε υψηλά επίπεδα δημιουργίας είναι ο αμοιβαίος σεβασμός και η εμπιστοσύνη, η θετική κοινωνική μάθηση, η θετική κριτική, η επίλυση των συγκρούσεων, το μοίρασμα και η ανακύκλωση των (εισερχομένων –εξερχομένων) πληροφοριών. Ο φόβος απώλειας της ταυτότητος που αναδύεται αρχικά μετά από ένα χρονικό διάστημα αναζήτησης και ωρίμανσης οδηγεί στην μεταμόρφωση ενός ώριμου συνεργικού συστήματος. Κατά συνέπεια σε μια Θεραπευτική Κοινότητα η δυνατότητα κινητοποίησης των δυνάμεων του κοινωνικού περιβάλλοντος ως γέφυρες σε ομάδες ατόμων με προβλήματα μπορεί να οδηγήσει σε ένα συνεργικό και δημιουργικό αποτέλεσμα.
Τέλος, ιδιαίτερη αρχή και σημασία που διέπει τα μέλη της Ολομέλειας κάθε Δημοκρατικού τύπου Κοινότητος είναι η αρχή της ισοτιμίας. Χαρακτηρίζεται από την κοινή δυνατότητα και πιθανότητα προσωπικής εξέλιξης και ανάπτυξης ενώ διαφοροποιείται από τις έννοιες της ιδιοπροσωπίας και της ισότητος.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Anzieu, A., Anzieu, C. & Dumas, S. (2000) Le Jeu en Psychotherapie de l’Enfant. Paris: Dunod.
2. de Maré, P. (1999) The Millenium and the Median Group. (Abstract distributed by the author).
3. de Maré, P., Pipper, R. & Thompson, S. (1991) Koinonia: From Hate through Dialogue to Culture : In the Large Group. London: Karnac Books.
4. de Maré, P. (1996) ‘Kith, Kin and Koinonia’, Lecture in Hellenic Association of Group Analysis and Psychotherapy, Athens.
5. Falaras, V. (1999) The Psychoanalytic Process. Athens: Ellinika Grammata
6. Fatguiere, J., Villier, J. & Kaes, R., (2000) Le Jeu dans l’Espace Psyshique Groupal. Edit.Eres.
7. Foulkes, S.H. (1964) Therapeutic Group Analysis. G. Allen & Unwin. London
8. Foulkes, S.H. (1948) Introduction to Group Analytic Psychotherapy. Marsfield Library.London.
9. Foulkes, S.H. (1975) Group Analytic Psychotherapy. Methods and Principles. Marsfield Library.London.
10. Foulkes, S.H. & Antony, E.J. (1957) Group Psychotherapy. The Psychoanalytic Approach. Marsfield Library. London.
11. Foulkes, S.H. (1975) Group Analytic Psychotherapy – Method and Principles. London: Gordon and Breach, Reprinted London: Karnac, 1986.
12. Foulkes, S.H. (1990) Selected Papers. Psychoanalysis and Group Analysis, edited by Foulkes. London: Karnac Books.
13. Kritikou, A.M. (2000) ‘Hellenism Group-Analytic Training and the Median Group’, Group Analysis33(1):63-75.
14. Ηinselwood, R.Dand Manning Nick (1979) Therapeutic Communities: reflections and progress. Routledge & Kegan Paul. London Boston and Henley
15. Hoehn – Saric, R. (1998) Psychic and somatic anxiety; worries, somatic symptoms and psychological changes (Supp 393): 32-38
16. Kaplan-Solms, K. & Solms, M. (2000) Clinical Studies in Neuro-Psychoanalysis: Introduction to a Depth Neuropsychology. Madison, Connecticut: International Universities Press, Inc.
17. Koob, G.F., Le Moal (1997) ‘Drug Abuse: Hedonic Homeostatic Dysregulation’, Science 278 (5335): 52-58.
18. Kennard, D. et al (1993) A Work Book of Group Analytic Interventions. Routledge editions New York NY.
19. Kreeger, L. (1974) The Large Group: Dynamics and Theory. Karnac. Maresfield Library
20. Mela. C. & Kritikou, M. (2005-2006)“Group Analytic Network and Brain Mechanics.The Foulkesian aspect of the Brain Plasticity”. 16th International Congress of Group Psychotherapy. Brazil
21. Mela. C. & Kritikou, M. (2005-2006) “Group-Analytic matrix and brain plasticity Clinical psychotherapeutic examples and a possible common mechanism modifying neurotranmission.” 16th International Congress of Group Psychotherapy. Brazil
22. Mc Guire, D. & Donald, Α. (2000) Linking Parents to Play Therapy. Philadelphia, PA: Brunner-Routledge.
23. Landreth, G. (2001) Innovations in Play Therapy. Philadelphia, PA: Brunner – Routledge.
24. Pavlidis, N. & Chirigos, M. (1984) “The effect of Several Hormones and Stress on Macrophage Tumoricidal Function”.Proc.1st Intern. Workshop on Neuromodulation.Bethesda. U.S.A.
25. Pizani, R. (2000). Elementi di Grupoanalisi. Il Grupo Picollo ed Idermedio. Edizioni Universitarie Romane.
26. Post, R., Trimble, M. & Pippenger, C. (1989) Clinical Use of Anticonvulsants in Psychiatric Disorders, Demos Publ. New York, NY. 10010. S26-S32.
27. Solomon, G. (1987) Psychoneuroimmunology: “Interactions Between Central Nervous System and Immune System. Neuromodulation.” New York. NY. USA Allan Liss Inc
28. Schneider, S. & Weinberg, H. (2003) ‘The Large Group Re-Visited. International Library of Group Analysis. Jessica Kingsley Publishers. London and New York.
29. Spiegel, D. (1996) “Cancer and Depression” Br J Psychiatry Suppl 30:109-116.
30. Selye, H. (1976) Stress in Health and Disease, Boston. Butterworths
