ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ
ΟΜΑΔΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ & ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
Θέμα: «Θεραπευτικές Διαδικασίες και Φαινόμενα στην Ομαδική Ανάλυση».
Εισηγήτρια: Μαργαρίτα Κρητικού, Ψυχίατρος – Ομαδική Αναλύτρια, Ιδρυτικό μέλος του Ελληνικού Οργανισμού Ψυχοθεραπείας και Παιδείας στην Ομαδική Ανάλυση (HOPE in GA) και Διευθύντρια της Παιδείας, IAGP Board Member for 2000-2009, Full Member of GAS (London) και Delegate στο (EGATIN). Ταϋγέτου 14, Κηφισιά 14562 / e-mail:margaritakritikou@yahoo.gr / 210 8081114, 6932768677
Η έννοια της Ομαδικής Matrix θεωρείται θεμελιώδης στην συνεισφορά της θεωρίας της Ομαδικής Ανάλυσης (Roberts & Pines, 1992)
Ένας σημαντικότερος ορισμός της matrix είναι: ‘Matrix είναι το υποθετικό δίκτυο επικοινωνιών και σχέσεων σε μία ομάδα, η κοινώς μοιραζόμενη περιοχή το οποίο καθορίζει ουσιαστικά την έννοια και την σημασία όλων των γεγονότων που συμβαίνουν στην ομάδα’.
Σ’ αυτή την κοινή περιοχή υπάρχουν όλων των ειδών οι επικοινωνίες και ερμηνείες λεκτικές και μη-λεκτικές, συνειδητές ή ασυνείδητες (Foulkes, Anthony, 1965).
Η Ομαδική Matrix είναι η λειτουργική βάση όλων των επικοινωνιών και σχέσεων. Συνεπώς, ακόμα και μία ομάδα ξένων ‘μοιράζεται μια θεμελιώδη ψυχική matrix (θεμελιώδης matrix).
Μια στενότερη γνωριμία τους και οι συνεχιζόμενες αλληλεπιδράσεις προστίθενται, ώστε δημιουργούν μία τρέχουσα, αέναη κινούμενη και αναπτυσσόμενη ‘δυναμική matrix’ (Foulkes, 1975).
H matrix έχει ρίζες οι οποίες φτάνουν στην εσωτερική ψυχική εμπειρία των προσώπων και τους διασυνδέει με την ‘ομάδα ως – όλον’.
Η επικοινωνία κυμαίνεται διαπροσωπικά, διαμεσοπροσωπικά, συνειδητά και ασυνείδητα και διασυνδέεται διαμέσου της matrix.
Η matrix εμπλουτίζεται με την πάροδο του χρόνου όσο η ζωή της ομάδας ξετυλίγεται και διαθέτει την δυναμική διεύρυνση και εμβάθυνση των προσωπικών και ομαδικών επικοινωνιών.
Τέσσερα επίπεδα επικοινωνιών διακρίνονται στην ομαδική matrix:
1. Το τρέχον επίπεδον: Κοινότητα, Κοινωνία, Δημόσια Γνώμη
2. Το προβλητικό επίπεδο
3. Το επίπεδο μεταβίβασης και πολλαπλής μεταβίβασης
4. Το σωματικό επίπεδο
5. Το πρωτογενές ή αρχαϊκό επίπεδο (ανάλογο των αρχετύπων του Jung στο συλλογικό ασυνείδητο).
Η matrix έχει συσχετισθεί με την μήτρα, έναν χώρο στον οποίο κάτι αναπνέει ή αναπτύσσεται και επίσης συσχετίζεται με πολλές από τις ψυχολογικές λειτουργίες της μητρότητας (Roberts,1982/Glenn, 1987/Nitsum, 1989).
H αλληλεπίδραση της matrix στην θεραπευτική ομάδα είναι ένα δίκτυο παρόμοιο (ανατομικά και φυσιολογικά) με το νευρωνικό δίκτυο του εγκεφάλου στο οποίο κάθε νευρικό κύτταρο είναι ένα ουδέτερο σημείο, ενώ το εγκεφαλικό δίκτυο αντιδρά ως – όλον.
Η ομαδική matrix είναι ένα δίκτυο ενδοψυχικών, δια-προσωπικών και διαμεσοπροσωπικών αλληλεπιδρούντων σχέσεων μέσα στο οποίο κάθε πρόσωπο είναι ένα ουδέτερο σημείο.
Κάθε αντίδραση ή ερμηνεία από τον ομαδικό αναλυτή ή από τα μέλη της ομάδας επηρεάζουν όλα τα μέλη με διάφορους τρόπους και την ομάδα ως – όλον.
Τα κοινά χαρακτηριστικά των μελών αρχαϊκά, βιολογικά (ανατομικά ή φυσιολογικά) ή βασιζόμενα σε κοινές εμπειρίες συνιστούν την θεμελιώδη Matrix (Foundation Matrix).
Ο Foulkes (1964), περιέγραψε την Πολλαπλή Μεταβίβαση να εκδηλώνεται στο διαρκώς επανολοκληρούμενο δίκτυο ‘continuously re-integrating network’, το οποίο ο ίδιος (Foulkes, 1975) αποκάλεσε αργότερα Δυναμική Matrix (Dynamic Matrix).
Μεταξύ θεμελιώδους και Δυναμικής Matrix αναπτύσσονται δυναμικές πολιτισμικές, κοινωνικές και επιμορφωτικές οι οποίες βιώνονται ως ‘κοινή μας γλώσσα’ (‘our common language’).
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Brown, D. & Zinkin, L. (2000) The Psyche and the Social World. Developments in Group-Analytic Theory, London and Philadelphia: Jessica Kingsley Publishers
2. Dalal F. (1998) Taking the Group Seriously: Towards a Post-Foulkesian Group Analytic Theory, London: Jessica Kingsley.
3. De Mare, P. (1996) Koinonia: From Hate through Dialogue to Culture in the Large Group, London: Karnac Books
4. Foulkes, S.H. (1964) Therapeutic Group Analysis, London: George Allen & Unwin, LTD
5. Foulkes, S.H. (1948) Introduction to Group-Analytic Psychotherapy, London: Maresfield.
6. Foulkes, S.H. (1975) Group Analytic Psychotherapy. Methods and Principles, London: Maresfield.
7. Hook, B. (1999) When is a Group not a Circle? Group Analysis
8. Hopper, E. (2006) Theoretical and Conceptual Notes Concerning Transference and Countertransference Processes in Groups, and the Social Unconscious: Part I, Group Analysis Vol 39(4):549-559
9. Kritikou, M. (2000) Hellenism, Group-Analytic Training and the Median Group, Group Analysis, Vol 33. March
10. Κritikou, M. (2003) Narratives in small, medium and large groups of the Group Analytic Paideia, ομιλία στο EGATIN Study-Days, «Narratives in Groups» στη Στοκχόλμη, Μάιος.
11. Kritikou, M. (2004) Group Matrix, ομιλία στο 2ο Μεσογειακό Συνέδριο της IAGP, στην Αθήνα, Σεπτέμβριος.
12. Κritikou, M. (2008) Acting-Out in Groups, ομιλία σε στρογγυλό τραπέζι, στο 3ο Μεσογειακό Συνέδριο της IAGP- SEPTG, στη Βαρκελώνη, Φεβρουάριος.
13. Κρητικού, Μ. (2009) Θεραπευτικές Ιδιότητες της Matrix στην Αναλυτική Ομάδα. Ειδικοί Θεραπευτικοί Παράγοντες, ομιλία στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής στα πλαίσια του Εκπαιδευτικού Προγράμματος για την Ψυχαναλυτική Ψυχοθεραπεία, Ιούνιος.
14. Mela, K. (2005) Brain Plasticity in Group Analysis, paper presented in GAS workshop in Budapest, January.
15. Nitsun, M. (1996) The Anti-Group: Destructive Forces in the Group and Their Creative Potential (International Library of Group Psychotherapy and Group Process), London and New York: Routledge.
16. Pines, M. & Schermer, L.V. (1994) Ring of fire: primitive affects and object relations in group psychotherapy, London: Routledge
17. Resnik, S. (1999) Borderline Personalities in Groups, Group Analysis, Vol. 32(3).
18. Stacey, R. (2001) What Can it Mean that the individual is Social Through and Through:’ Group Analysis 457-71.
19. Symington, J. & N. (1996) The Clinical Thinking of Wilfred Bion, London: Routledge
20. Winnicott, D.W. (1979) The child, the play and the reality, Athens: Kastaniotis.
