ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ
Σάββατο 27 Ιουνίου 2006
Η ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΛΗΨΙΑΣ
Εισηγήτρια: Κατερίνα Μελά, Νευρολόγος – Ομαδική Αναλύτρια, Ιδρυτικό μέλος της HOPE in G.A και μέλος της Εκπαιδευτικής της Επιτροπής, Full Μember of Group Analytic Society (London) και Μέλος της International Association of Group Psychotherapy (IAGP)
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ
Η Επιληψία και η Ψυχιατρική ανέκαθεν συσχετίζονταν. Σύμφωνα με τους Αρχαίους Έλληνες η Επιληψία θεωρείτο «ιερή νόσος», δεδομένου ότι μόνο ο Θεός είχε την δυνατότητα να «ρίξει στο έδαφος» έναν φυσιολογικό άνθρωπο, να του αφαιρέσει τις αισθήσεις του, να του προκαλέσει σπασμούς και στην συνέχεια να τον επαναφέρει στην προηγούμενη φυσιολογική κατάστασή του.
Κατά τον Ιπποκράτη (460-370 πΧ) ο εγκέφαλος αποτελούσε την κυρία αιτία της νόσου και συσχετιζόταν κλινικοανατομικά με το είδος των επιληπτικών κρίσεων.
Παρόμοιες απόψεις εξέφρασε και ο Γαληνός (130-200πΧ) ενώ ο Μεσαίωνας απέδωσε την πάθηση σε δαιμονικά αίτια που διαταράσσουν την συνείδηση.
Η Κατάθλιψη και το άγχος έχουν συσχετισθεί με την Επιληψία ενώ κατά τον Kraepelin η πάθηση συσχετίζεται με διάφορες νευροψυχιατρικές καταστάσεις.
Η ψυχιατρική νοσηρότητα εμφανίζεται σε μεγαλύτερη συχνότητα σε επιληπτικούς ασθενείς σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό. Στο σύνολο των επιληπτικών ασθενών παρουσιάζεται εκλεκτικά σε εστιακές επιληπτικές κρίσεις μετωπιαίας και κροταφικής προέλευσης.
Κατά τον Ιπποκράτη «οι επιληπτικοί ασθενείς τείνουν προς την μελαγχολία»,εύρημα το οποίο τεκμηριώνεται μέχρι σήμερα.
ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Η συσχέτιση των επιληπτικών κρίσεων και της γενικότερης ψυχοπαθολογίας έχει από παλιά αναγνωρισθεί, με την διαπίστωση της ύπαρξης μεγάλης επίπτωσης σχιζοφρενειογόνων διαταραχών και διαταραχών του θυμικού σε επιληπτικούς ασθενείς, ειδικότερα σε εκείνους που πάσχουν από κρίσεις του κροταφικού λοβού και από σύνθετες εστιακές κρίσεις. Μπορεί άραγε η ψυχοπαθολογία να τις προκαλεί?
Η ανάμειξη του λιμβικού συστήματος στις συναισθηματικές και επιληπτικές καταστάσεις αλλά και η θεραπευτική χορήγηση αντιεπιληπτικών φαρμάκων στην θεραπεία των συναισθηματικών διαταραχών ενισχύουν αυτήν την κλινική παρατήρηση.
Οι σύνθετες εστιακές επιληπτικές κρίσεις συνοδεύονται από θυμική και σεξουαλική ευερεθιστότητα, αλλαγές της διάθεσης και των συναισθηματικών αντιδράσεων οι οποίες συχνά τείνουν να πάρουν μορφή ψυχωτικών συμπτωμάτων.
Η γρήγορη αλλαγή της διάθεσης των ασθενών με σύνθετη εστιακή επιληψία προσομοιάζει με την αλλαγή που παρατηρείται σε διπολικούς ασθενείς και σε μανιοκαταθλιπτικές καταστάσεις.
Οι συναισθηματικές μεταβολές εμφανίζονται ως η κύρια ψυχιατρική εκδήλωση των σύνθετων εστιακών επιληπτικών κρίσεων.
Κρίσεις του κροταφικού λοβού συμμετέχουν καθοριστικά στην δημιουργία «οργανικής», δευτερογενούς μανίας, ενώ συχνά διάχυτες διαταραχές του θυμικού και επιληπτική δυσφορία συνοδεύουν συχνά τους επιληπτικούς ασθενείς.
Συχνά καθίσταται δύσκολη η διάκριση των επεισοδιακών επιληπτικών συναισθηματικών μεταβολών από την μανιοκαταθλιπτική ψύχωση δεδομένου ότι κοινά ψυχοκοινωνικά και νευρολογικά συμπτώματα εμφανίζονται και στις δύο καταστάσεις και συχνά αλληλοεπικαλύπτονται.
ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Από φαρμακολογική άποψη συχνά χρησιμοποιούνται αντιεπιληπτικά φάρμακα στην Νευρολογία και Ψυχιατρική όπως σε περιπτώσεις
– Επωδύνων Συνδρόμων,
– Διαταραχών Άγχους και ειδικότερα σε – Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή
– Διαταραχή Πανικού
– Μετατραυματικό Σύνδρομο Άγχους
– Ψυχαναγκαστική Διαταραχή
– Κοινωνική Φοβία
– Αποστέρησης φαρμάκων όπως βενζοδιαζεπινών, κοκαϊνης και οινοπνεύματος,
– Διαταραχών της Συμπεριφοράς,
– Γηριατρικών Καταστάσεων με ψυχιατρικές εκδηλώσεις.(άνοιες, οργανικά ψυχοσύνδρομα)
– Αϋπνίας,-Κατάθλιψης,-Διπολικών Διαταραχών..
Στο παρελθόν έχουν εκφραστεί αντικρουόμενες απόψεις πολλών ψυχαναλυτών και ψυχοθεραπευτών σχετικά με την αποτελεσματικότητα της ψυχοθεραπείας στην θεραπευτική προσέγγιση της νόσου.
Εντούτοις οι βαθιές αλλαγές που συναντώνται στην προσωπικότητα του ασθενή σε επίπεδο αντίληψης, συναισθηματικής απαρτίωσης, διάθεσης και γνωσίας εγείρουν την αναγκαιότητα της ψυχοθεραπευτικής του προσέγγισης.
Οι περιοχές της κοινής ή/και αμφίδρομης αλληλεπίδρασης των διπολικών διαταραχών και των επιληπτικών κρίσεων εστιάζονται στα παρακάτω:
1. Στις νευροχημικές και νευροφυσιολογικές αλλαγές που πραγματοποιούνται σε λιμβικές νευροανατομικές περιοχές κατά την διάρκεια της επιληπτικής κρίσης.(GABA υποδοχείς)
2. Στην δυναμική φαρμακολογική συμμετοχή των αντιεπιληπτικών φαρμάκων στην θεραπευτική προσέγγιση και των δύο παθήσεων.
Φάρμακα τα οποία παρεμβαίνουν στην αναστολή των διαύλων Να+,στην αναστολή διαύλου μή Τ-τύπου Ca++ πειραματικά έχουν (εκτός από την λαμοτριγίνη) GABA-μιμητική δράση με κλινική εφαρμογή τις επιληπτικές και διπολικές διατεραχές
3. Στις κοινές οργανικές αντιδράσεις προσαρμογής σε χρόνιες καταστάσεις που παρατηρούνται και στις δύο παθήσεις.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ-ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Η συχνή εφαρμογή των αντιεπιληπτικών φαρμάκων ως σταθεροποιητών του συναισθήματος σε διπολικές διαταραχές, καθώς επίσης και η αυξημένη επίπτωση ψυχιατρικής νοσηρότητας σε επιληπτικούς ασθενείς εγείρουν την υποψία της ψυχονευροαναοσολογικής αλληλοσυσχέτισης των δύο κλινικών καταστάσεων.
Η αποτελεσματική εφαρμογή της ψυχοθεραπείας (ατομικής και ομαδικής) στις περιπτώσεις που περιγράφονται στην εισήγηση αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο μιας βαθύτερης και αποτελεσματικότερης προσέγγισης αυτών των ασθενών όπως επίσης και της ψυχοσωματικής θεώρησης της πάθησης ως ψυχοδυναμική έκφραση άλυτης ενδοψυχικής σύγκρουσης.
REFERENCES
1. Bacchiani,L.& Torroni.A.(1999) Psychotherapy for Bipolar Disorders.2nd International Conference on the synthesis between Psychopharmacotherapy and Psychotherapy.Geneva,Oct.1999.
2. Bachianni,L.& Torroni,A.(1999)Bipolar Depression.Course and Outcome.2nd International Conference on the synthesis between Psychopharmacotherapy and Psychotherapy. Geneva,Oct.1999.
3. Berger, M.D. (1987) Clinical Empathy. London: Jason Aronson Inc.
4. Bernton, E.W., et al. (1987) ‘Release of multiple hormones by a direct action on Interleukine-1 on pituitary cells’, Science 238: 519-521.
5. Brambilla, F., et al. (1994) ‘Plasma Interleukine-1β concentrations in panic disorder’, Psychiatry Res 54: 135-142.
6. Cockerel, C. & Shorvon, S., (1996) Epilepsy Current Concepts. Current Medical Literature.
7. Curlnic, B. (1985) Ethnology of anxiety in phylogeny and ontogeny. Acta Psych Scand (Supp 393): 44-49.
8. de Maré, P. (1999) The Millenium and the Median Group. (Abstract distributed by the author).
9. de Maré, P. – Pipper, R. – Thompson, S. (1991) Koinonia: From Hate through Dialogue to Culture : In the Large Group. London: Karnac Books.
10. de Maré, P. (1996) ‘Kith, Kin and Koinonia’, Lecture in Hellenic Association of Group Analysis and Psychotherapy, Athens.
11. Di Chiara, G. (1995) ‘The Role of Dopamine in Drug Abuse Viewed from the Perspective of its Role in Motivation’, Drug Alcohol Depend .38(2): 95-137.
12. Heyne, A. (1995) ‘From Controlled Drug Intake to Loss Control: The Irreversable Development of Drug Addiction in the Rat’, Behav. Brain Res.70(1): 77-94.
13. Fordam, F. (1981) Introduction to Jungs Psychology. London: Penguin. Metaphrasis: Marinas Lomi. Athens: Glaros
14. Foulkes, S.H (1964) Therapeutic Group Analysis. G.Allen & Unwin. London
15. Foulkes, S.H (1948) Introduction to Group Analytic Psychotherapy. Marsfield Library.London.
16. Foulkes, S.H (1975) Group Analytic Psychotherapy. Methods and Principles. Marsfield Library.London.
17. Kritikou, A.M. (2000) ‘Hellenism Group-Analytic Training and the Median Group’, Group Analysis33(1):63-75.
18. Hoehn – Saric, R. (1998) Psychic and somatic anxiety; worries, somatic symptoms and psychological changes (Supp 393): 32-38
19. Kaplan-Solms, K., Solms, M. (2000) Clinical Studies in Neuro-Psychoanalysis: Introduction to a Depth Neuropsychology. Madison, Connecticut: International Universities Press, Inc.
20. Koob, G.F., Le Moal (1997) ‘Drug Abuse: Hedonic Homeostatic Dysregulation’, Science 278 (5335): 52-58.
21. Kalin, H.N. (1993) The Neurobiology of Fear. Scientific American.
22. Kanner ,A.,Nieto,J,C,R.(1999) Depressive Disorders in Epilepsy. Neurology 53 (Suppl. 2)
23. Kudo,T.,Ishida,S.,Kubota,H.,Yagi,K.(2001) ‘Manic Episode in Epilepsy and Bipolar Disorder. A
Comparative Analysis of 13 patients’. Epilepsia, 42(8). 1036-1042.
24. Levy,A. ,Drake,M., Shy, K..(1988) ‘EEG Evidence of Epileptiforum Paroxysms in Rapid Cycling Bipolar Patients’. Clin. Psychiatry 49.232-234.
25. Lewis,O,D., Feldman,M., Greene,M., Martinez-Mustardo,Y. (1984) ‘Psychomotor Epileptic Syndrome in Six Patients with Bipolar Mood Disorders’. Am J Psychiatry 141.12.
26. Mela, K., Kritikou, M. & Menoutis, V. (2000) ‘Brain Autoimmunity and Self Destruction. The Break of Self-Tolerance in Neuroimmunological and Psychotherapeutic Terms’, 14th International Asssociation of Group Psychotherapy, Israel.
27. Mela, C., Kritikou, M., Menoutis, V., (1999) ‘Bridging Brain and Soul’. The Dialect of Psychoneuroimmunology. The 11th European Symposium in Group Analysis.Budapest.August.1999.
28. Mela,C., Bafaloukos D., Linardou,H., Molfeta,A., Kritikou,M.& Menoutis V.(2003)»Cancer:How the Destruction of the Cellular Structure and of the Cytoplasmic Matrix leads to Death.Survival Group-Analytic Proposals and Interventions». 6th Pacific Conference on Psychotherapy. Singapore.
29. Mela,C., Bafaloukos, D., Linardou H., Molfeta ,A., Menoutis,V & Kritikou.(2003)»Nervous Tissue Kinetics and Cancer Chemoprevention. GABA-Channels as Bonds to the Destructed Barriers of the Cancer Cell..A Pilot Study». 6th Pacific Conference on Psychotherapy, Singapore.
30. Mershin, A., Nanopoulos, D.V. & Skoulakis, E.M.C. (2000) ‘Quantum Brain?’ (Abstracts distributed by the author).
31. Nanopoulos, D.V. (1995) ‘Theory of Brain Function, Quantum Mechanics and Superstrings’. (Abstracts distributed by the author based on a talk at the XV Brazilian National Meeting on Particles and Fields, Brazil & at the Physics without fronties Four Seas Conference, tieste, Italy).
32. Nanopoulos, D.V. & Mavromatos, N.E. (1997) ‘Quantum Mechanics in cell Microtubles: Wild Imagination or Realistic Possibility?’, Workshop Biophysics of the Cytoskeleton, Canada.
33. Nanopoulos, V. D. (1995) Theory of Brain Function, Quantum Mechanics and Superstrings.
34. Panayitopoulos, C.P (2005) ‘The Epilepsies, Seizures, Syndromes and Management’ Bladon Medical Publ. Plymouth PL6 7PY,UK.
35. Pines, M (1981) «Mirroring in Group Analysis as a Developmental and Therapeutic Process» In Lear T.E.(1984) «Spheres of Group Analysis»,119-137, London. G.A.Society Public
36. Pines, M.(1983) «The Contribution of S.H. Foulkes to Group Therapy» (p 265-285).In Pines, M.1983) The Evolution Of Group Analysis,265-285,London. Routledge & K Paul.
