ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΩΝ ΟΜΑΔΩΝ 2013 – 2014
Θέμα: Θεραπευτικές Κοινότητες Δημοκρατικού Τύπου
Εισηγήτρια: Αγγελική Νιανιαχά, Ψυχολόγος, Ομαδική Αναλύτρια, Επιστημονικό Μέλος της HOPE. Ζηρίνη 16, Κηφισιά, Τηλ. 6944202312, e-mail: nianiaha@yahoo.gr
Περίληψη
Οι Θεραπευτικές Κοινότητες (Θ.Κ.) είναι χώροι όπου οι κοινωνικές σχέσεις, η δομή της ημέρας και οι διάφορες δραστηριότητες είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε να βοηθήσουν την σωματική ψυχολογική και κοινωνική υγεία και ευεξία των ατόμων.
Βασικό συστατικό των Θ.Κ. είναι το ασφαλές και προστατευτικό περιβάλλον μέσα στο οποίο κανείς νιώθει ότι τον αποδέχονται, τον σέβονται, τον εκτιμούν και ότι κάθε συμπεριφορά έχει νόημα και εκπροσωπεί μια μορφή επικοινωνίας άξια κατανόησης.
Στόχος των Θ.Κ. είναι η ψυχωκοινωνική υποστήριξη του ατόμου και η αύξηση της λειτουργικότητας του μέσα από την βελτίωση των σχέσεων του, καθώς και η συνειδητοποίηση του τρόπου με τον οποίο σχετίζεται με τους άλλους.
Οι Θεραπευτικές Κοινότητες γεννήθηκαν κατά την διάρκεια του 2ου Παγκόσμιου Πολέμου στην Αγγλία, μέσα σε στρατιωτικά νοσοκομεία που υποδέχονταν στρατιώτες, οι οποίοι γύριζαν από το μέτωπο και αντιμετώπιζαν προβλήματα ψυχικής υγείας. Ανάμεσα στους πρωτεργάτες των θεραπευτικών κοινοτήτων είναι μια ολόκληρη γενιά από ψυχιάτρους και ψυχαναλυτές (Bion, Rickman, Bridger, Foulkes, Tom Main, Maxwell Jones, Nick Manning).
Μετά τον πόλεμο προσαρμόστηκαν στις νέες συνθήκες με στόχο την ανάκαμψη των ψυχικά ασθενών. Η πορεία των Θ.Κ. βαδίζει παράλληλα με την εξέλιξη της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και της αποασυλοποίησης που άρχισαν την δεκαετία το ΄50 στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.
Χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από διάφορες θεωρητικές προσεγγίσεις (αναλυτικές, συμπεριφοριστικές, ανθρωπιστικές κ.α.), πάντοτε όμως μέσα στο πλαίσιο της ομαδικής εργασίας και θεραπείας. Υπάρχουν 2 τύποι Θεραπευτικών Κοινοτήτων:
οι Ιεραρχικού Τύπου Θ.Κ. (αντιμετωπίζουν διάφορες εξαρτήσεις) χρησιμοποιούν συστεμικές και συμπεριφοριστικές τεχνικές,
και οι Δημοκρατικού Τύπου Θ.Κ. (αντιμετωπίζουν ψυχωσικές, συναισθηματικές και διαταραχές προσωπικότητας), χρησιμοποιούν ψυχαναλυτικές και ομαδικοαναλυτικές αρχές.
Οι Θεραπευτικές Κοινότητες Δημοκρατικού Τύπου μέσα από τις από τις βασικές αρχές και γνωρίσματα που έχουν θέσει προσπαθούν να διασφαλίσουν την αποτελεσματικότητα τους ως μέθοδο θεραπείας κυρίως ως προς την βελτίωση της ποιότητας της ζωής των μελών τους.
Βιβλιογραφία
Chiesa, M., (1997) A combined inpatient/outpatient programme for Severe Personality Disorders, Therapeutic Communities 18: 297-309.
Campling, P. & Haigh, R. (2002) 2nd ed. Therapeutic Communiites Past, Present and Future, London: Jessica Kingsley.
Drahorad, C., (1999) Reflections on being a patient in a therapeutic community, Therapeutic Communities, 20:227-236
Fildes, N & Paget, S., (2012) Community of Communities Annual Report 2011-2012, Publication Number CCQI139
Harrison, T., (2000) Bion, Rickman, Foulkes and the Northfield Experiments, London: Jessica Kingsley.
Lees, J., Manning, N., Menzies, D. & Morant, N., (2004) A Culture of Enquiry, Research Evidence and the Therapeutic Community, London: Jessica Kingsley.
Pringle, P. & Chiesa, M., (2001) From the therapeutic community to the community: developing an outreach psychosocial nursing service for severe personality disorder, Therapeutic Communities 22: 215-232
Πουλόπουλος, Χ., (2005) 5η εκδ. Εξαρτήσεις. Οι Θεραπευτικές Κοινότητες, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
www.therapeuticcommunities.org
www.communityofcommunities.info
