ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ
ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ
Θέμα: «Το Χιούμορ στην Ψυχοθεραπεία».
Εισηγήτρια: Μαργαρίτα Κρητικού, Ψυχίατρος – Ομαδική Αναλύτρια, Ιδρυτικό μέλος του Οργανισμού και Διευθύντρια της Παιδείας, Chair of the Membership Committee of International Association of Group Psychotherapy and Group Processes – IAGP, Mέλος του Board of Directors of IAGP. Ταϋγέτου 14, Κηφισιά, Τηλ.: 210 8081114, 6932768677. Ε-mail:margaritakritikou@yahoo.gr
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η Κοινωνιολογία, η Ψυχανάλυση, η Ψυχοθεραπεία και η Ομαδική Ανάλυση έχουν επίσης ασχοληθεί με το χιούμορ. Η πρώτη έκδοση της Εγκυκλοπαίδειας Britannica (1771) έχει δύο αναφορές στην λέξη ‘Humor’: καταρχάς ορίζεται ως υγρό (από την ελληνική λέξη «χυμός»), αφετέρου το humor ορίζεται ως ευφυολόγημα -«πνεύμα».
Ορίζουμε το χιούμορ σαν μια συμπεριφορά που επιτρέπει – ή διευκολύνει – ένα άτομο να τροποποιήσει καταστάσεις και σχέσεις συμπεριλαμβάνοντας συναισθήματα ικανοποίησης καθώς και έκπληξη και κριτική σε ότι βλέπει, ακούει ή κάνει.
Θα συγκρίνουμε το δημιουργικό χιούμορ, τις δημιουργικές διαδικασίες ή στοιχεία προσωπικότητας σε σχέση με το διαταρακτικό-καταστροφικό χιούμορ, διαδικασίες ή στοιχεία προσωπικότητας (ειρωνεία, σαρκασμός).
Για να είναι αποτελεσματικό το χιούμορ στην Ψυχοθεραπεία, πρέπει να συνδυάζεται με μία παρέμβαση που απελευθερώνει συναισθήματα και προωθεί την εξέλιξη.
Η εγγενής ποιότητα του χιούμορ – καθώς και αυτή της ψυχοθεραπείας – συντείνει στην αλλαγή της συμπεριφοράς.
Το διαταρακτικό-καταστροφικό χιούμορ είναι επιθετικό, αμυντικό, επίδειξη ανωτερότητας. Επιφέρει ανισορροπία στην ομάδα διαταράσσοντας την εξελικτική επικοινωνία.
Θεωρούμε ότι το δημιουργικό χιούμορ είναι οργανωτικό, θεραπευτικό, μειώνει το άγχος και είναι επίσης υποστηρικτής πολλαπλών σχέσεων στην ομάδα. Παρέχει ασφάλεια και διευκολύνει την χωρητικότητα και την διορατικότητα στις διαφορετικές αντιλήψεις του.
Η θεραπευτική χρήση του χιούμορ στην Ομαδική Ανάλυση φαίνεται να είναι πολυεπίπεδο φαινόμενο. Είναι χαρακτηριστικό ότι μπορεί να εξελιχθεί με την εμπειρία. Ένας ομαδικός αναλυτής χωρίς χιούμορ μπορεί να αρνητικές επιπτώσεις στην διαδικασία της επεξεργασίας και στο ξεδίπλωμα της ομαδικής matrix.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Elitzur, C.A. (1990) Humor, play, and neurosis: the paradoxical power of confinement, United Kingdom: International Journal of Humor vol 3(1) 17-35
Foulkes, S.H. (1964) Therapeutic Group Analysis, London: G. Allen & Unwin
Golan, G., Rosenhein, E. et al. (1988) Humour in Psychotherapy, British Journal of Psychotherapy vol 4(4) 393-400
Kritikou, M. (2004) Group Matrix, παρουσίαση στο II Regional Mediterranean Congress της IAGP-HAGAP, στην Αθήνα, Σεπτέμβριος
Kritikou, M. (2008) Acting-out in group analytic groups, παρουσίαση σε συμπόσιο στο ΙΙΙ (IAGP) Regional Mediterranean Congress «A bridge called Mediterranean» – XXXV Symposium of SEPTG, στη Βαρκελώνη, Φεβρουάριος-Μάρτιος
Kubie, S.L. (1971) The Destructive Potential of Humor in Psychotherapy, The American Journal of Psychiatry 127:7 pp861-866
Lewis, P. (1987) Laughter and Humour—Does it Have a Place in Group Analysis?: Group Analysis, 20: 367-378.
Mishkinsky, M. (1977) Humour as a ‘Courage Mehanism’, United Kingdom: Israel Annals of Psychiatry & Related Disciplines, Dec Vol 15(4) 352-363
Nitsun, M. (2006) The Group as an Object of Desire. Exploring Sexuality in Group Therapy. London and New York: Routledge
Winnicott, D.W. (1980) Το Παιδί, το Παιχνίδι και η Πραγματικότητα, Μετ. Γ. Κωστόπουλος. Αθήνα: Καστανιώτης
